Ouderparticipatie of beter gezegd ouderpartnerschap voor elkaar boksen op een integraal kindcentrum: hoe doe je dat? PACT voor Kindcentra startte een aantal proeftuinen om dit handen en voeten te geven in de praktijk, op basis van de aanpak en uitgangspunten van Actief Ouderschap.

Emile Eshuis, adviseur bij RPCZ, adviesbureau voor onderwijs en kindcentra, én ambassadeur van PACT voor Kindcentra is nauw betrokken bij de proeftuin op kindcentrum Biervliet in Zeeland. We vragen hem naar zijn wensen en verwachtingen.

Actief ouderschap start met een wensen- en verwachtingenavond. Wat houdt dat in?
‘Tijdens een wensen- en verwachtingenavond gaan ouders, leerkrachten en pedagogisch medewerkers gelijkwaardig met elkaar in gesprek. Ouderparticipatie bestaat natuurlijk op veel plekken al lang, maar het wordt vaak ingevuld via een ouderraad die vooral praktische hulp biedt of via de formele weg zoals de medezeggenschapsraad.’

‘Ouderavonden die rondom het thema ouderparticipatie worden georganiseerd zijn vaak nogal zendergericht, met een presentatie van 45 dia’s van professionals die dan bedacht hebben wat ze willen delen met ouders. Een wensen- en verwachtingenavond is anders. De bijeenkomst start met een korte uitleg over actief ouderschap, wat de bedoeling is van de avond en wat – in dit geval – het kindcentrum ermee wil bereiken. Vervolgens gaan we met ouders in gesprek.’

Partnerschapsteam
Wat is hier zo anders aan?
‘Het gespreksonderwerp is: hoe kunnen we invulling geven aan partnerschap? Je praat over wat ouders wensen en verwachten. En over hoe je daar als ouder bij betrokken kunt zijn. Dat gesprek staat onder leiding van een externe gespreksleider. De professionals zijn er bij en luisteren vooral, in eerste instantie.’

‘Dat is duidelijk een andere start dan gebruikelijk. Meestal willen professionals eerst iets tot in de puntjes voorbereiden voordat we het aan anderen voorleggen. Probleem is dat de anderen dan eigenlijk alleen nog hun mening kunnen geven, over plannen die niet de hunne zijn.’

‘Als je dit traject ingaat, dan moet je ouderbetrokkenheid serieus nemen. Het gaat over ouders kennen en ouders erkennen. Vandaar ook dat van de aftrap een verslag wordt gedeeld en er een partnerschapsteam wordt opgericht. Het is de start van echt anders omgaan met ouders.’

Steeds nieuwe tafel
Hoe wordt het georganiseerd?
‘De directeur opent kort met de boodschap: wij gaan nog beter naar jullie luisteren en werk maken van betere samenwerking. De externe adviseur leidt de avond, vertelt over actief ouderschap en vervolgens gaan de mensen in groepen uiteen. Bij elke groep zit een gespreksleider van buiten. Na het voorstellen start de avond echt met het stellen van open vragen.’

‘Een voorbeeld daarvan: “Wie weet van zijn of haar kind wat hij vandaag heeft geleerd?” Dat leidt dan tot een gesprek over: hoe kom je te weten wat je kind gedaan heeft die dag en wat zou je willen weten? Vervolgens praat je dan al snel over de organisatie van het contact met het kindcentrum en hoe je dat anders zou willen en kunnen invullen. Nadat een thema is besproken, nemen de deelnemers plaats aan een nieuwe tafel en gaan ze aan de slag met een volgend onderdeel van het veelomvattende begrip partnerschap.’

Welke opbrengst zie je?
‘Je ziet al snel een community van professionals en ouders ontstaan. De professionals merken ineens dat ouders best willen meedoen als je samen de plannen maakt. Je ziet ook een focus op wat echt belangrijk is in de samenwerking. Het geeft bovenal energie. Bij ouders die zich meer thuis voelen en serieus genomen worden én bij de professional die zich gesteund voelt door ouders. Beide partijen komen duidelijk naast elkaar te staan.’

‘Betrekken als je gaat vertrekken’
Het uitgangspunt van het wensen- en verwachtingentraject is ‘betrekken als je gaat vertrekken’. Het traject kent vijf stappen:

• Voorgesprek met leiding van school of een kindcentrum. Wat is de stand van zaken rondom partnerschap met ouders?
• Scan met het team. Welke visie heeft het team, wat gaat er al goed, wat zijn de ambities? Dit wordt besproken aan de hand van vijf partnerschappen: formeel, informeel, didactisch, pedagogisch en maatschappelijk partnerschap
• Ouderavond over ‘wensen en verwachtingen’. Ouders, leerkrachten en pedagogisch medewerkers gaan in vijf groepen in gesprek.
• Partnerschapsteam aan de slag. Enkele ouders, professionals en directie kiezen op basis van het verslag de thema’s die worden aangepakt.
• Afspraken met de directie. De directie krijgt in een gesprek diverse opties voor mogelijke interventies vanuit het partnerschapsteam aangereikt.

Meer weten, zie ook: www.actiefouderschap.nl
Deze column is verschenen in BBMP 3 2020